Simon Bootsma van Comon Invent ontwikkelde de elektrische neus.
Simon Bootsma, Comon Invent

Electronische neus meet luchtkwaliteit

In de Rotterdamse haven zijn 400 eNoses, elektronische neuzen, geïnstalleerd om emissies te traceren in de lucht en zo de luchtkwaliteit te borgen. Sinds 2015 begeleidt NEN het proces om een norm te maken voor de eNose. De eNose is gebaseerd op sensortechnologie en detecteert gassen in de lucht die tot geurhinder kunnen leiden. Simon Bootsma is oprichter van het Delftse bedrijf Comon Invent en bedenker van de eNose: “Mensen hebben behoefte aan informatie, waarbij het middel van ondergeschikt belang is. Wij bieden sinds de jaren 90 een oplossing die voorziet in die behoefte.”

In 1998 kreeg Schiphol lucht van de ontwikkelingen en klopte aan. Bootsma: “Speciaal voor Schiphol ontwikkelden we een systeem waarmee sporen van kerosine met behulp van sensoren in de grond werden gedetecteerd en gevolgd. Via een draadloze sensor en energievoorziening kwam de informatie binnen. Een geheel nieuwe manier van informatievoorziening in die tijd.” Waar voorheen één keer per jaar een monster van het grondwater voldoende werd geacht, was de informatie nu realtime inzichtelijk en altijd toegankelijk. Na Schiphol volgde al snel de Rotterdamse haven met een specifieke aanvraag rondom het traceren van emissies en geurbronnen. De belangrijkste geurbronnen in Nederland zijn afkomstig uit de industrie. Het komt voor dat bedrijven of gebieden ten onrechte worden beschuldigd van stankoverlast. Met behulp van gegevens uit de eNose, kunnen bedrijven 24/7 monitoren wat de exacte uitstoot is in het gebied en of er eventuele risico’s zijn voor de omgeving.

Van Rotterdam naar de rest van de wereld

Interpretatie

Momenteel gebruiken maar liefst twintig landen de innovatieve sensortechnologie voor het opsporen en monitoren van emissies in de lucht. Bootsma: “Sinds de start in 1995 hebben we wereldwijd 100 eNose-projecten mogen realiseren. Wij hebben het bedrijf zo ingericht, dat het accent ligt op informatievoorziening mét ondersteuning in de interpretatie en analyse van de verkregen informatie. De toegevoegde waarde die we hiermee bieden, ontstaat uit de slimme toepassing van sensortechnologie.”
De keuze voor een eigen bedrijf kwam na de periode bij TU Delft, waar Bootsma werkzaam was als onderzoeker in sensortechnologie en -toepassingen. Waar onderzoekers destijds nog werkten met de voorlopers van Internet of Things en Artificial Intelligence, is er met de huidige technologie veel meer mogelijk.

In het Delftse bedrijf van Bootsma werken elf personen met verschillende expertises in hardware, installatie en duiding en analyse van data. Bootsma: “Wij werken samen met de opdrachtgever aan projecten en fungeren als een informatiedienstverlener na plaatsing van de eNose. Binnen ons cloudconcept bouwen we aan algoritmen om de vele informatiestromen en data te begeleiden.”

Door veel inspanning van industrie en overheid is de lucht in Nederland schoner dan 40 jaar geleden

Vuilstort

De technologie achter eNose draait op bedrijventerreinen, bebouwde omgeving, havengebieden, maar bijvoorbeeld ook op boerderijen en de vuilstort. Er zijn wereldwijd veel geurrelevante projecten waar de eNose is geïnstalleerd. Complexe chemische situaties in havengebieden maken dankbaar gebruik van de innovatieve sensortechnologie en de kennis van Comon Invent.

De luchtkwaliteit in Nederland is beter dan veertig jaar geleden. Tegenwoordig zijn er minder emissiepunten. Met data uit de eNose kunnen overheid en bedrijven nieuw beleid ontwikkelen en maatregelen treffen die doelmatig en effectief zijn op het gebied van luchtkwaliteit.

Ted den Heijer van NEN werkt nu aan normalisatie van de elektrische neus.

Maatschappelijk betrokken

NEN, de Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut, verbindt partijen en belanghebbenden en zorgt ervoor dat zij komen tot afspraken die worden vastgelegd in normen en richtlijnen. NEN is een non-profit organisatie.

Ted den Heijer is consultant normalisatie bij NEN en werkzaam binnen de lucht- en milieukwaliteitnormcommissies. “Als onafhankelijk instituut hebben wij de functie van procesbegeleider. Dit hebben we ook voor de eNose gedaan. Wij zorgen ervoor dat de betrokken partijen komen tot afspraken die worden vastgelegd in normen en richtlijnen.” Nadat eerder al de Nederlands Technische Afspraak NTA 9055:2012 is afgegeven voor de eNose, wordt momenteel een Europese norm ontwikkeld waarbij deze NTA als basis is genomen. Den Heijer: “Met een Europese norm controleren we de juistheid van eNose-resultaten door deze te vergelijken met die van de gebruikelijke geurmetingen door geurpanels. Nu wordt er voornamelijk vergund en gehandhaafd op basis van momentopnamen. Straks is het met de extra informatie van de eNose nog beter mogelijk om met geurveroorzakers en gehinderden in gesprek te gaan om eventuele problemen op te lossen.”

Vorig artikelDe dienstenveiling
Volgend artikelWe konden weer even ademhalen