Mobiliteit: liever living-labs dan beleid
Legde het coronavirus de samenleving plat, de ontwikkelingen in de mobiliteit denderen maar door. Juist nu we geleidelijk uit de lockdown komen, is het moment rijp om nieuwe vervoersconcepten uit te proberen, vinden Serge Santoo en Jacoba van Gastel, experts in innovatieve mobiliteit. Als compacte stad moet Delft inzetten op deelvervoer en via pop-up hubs het gebruik ervan uitproberen en verbeteren.
“We hebben nu zien gezien hoe kwetsbaar onze samenleving is en dat gezondheid het allerbelangrijkste is”, zegt duurzame-innovatiestrateeg, Serge Santoo. “Willen we in een gezonde stad blijven wonen, dan moeten we nu niet alleen investeren in duurzaam vervoer, maar ook in een duurzaam ingerichte buitenruimte waarin meer ruimte is voor voetgangers, fietsers en nieuwe vormen van mobiliteit zoals hippe scootmobielen, speed pedelecs en E-steps.” Volgens Jacoba van Gastel, specialist in micromobiliteit, kan Delft, net als bijvoorbeeld steden als Lima, Brussel en Berlijn, de coronacrisis aangrijpen om delen van de stad te redesignen, zodat er meer plek ontstaat voor nieuwe duurzame vervoersconcepten. Het mes snijdt dan aan veel kanten: sneller innoveren, blijvend inspelen op de 1,5 meter en daar waar mogelijk al vooruitlopen op het Mobiliteitsplan Delft 2040 dat de gemeente dit najaar wil presenteren.
In de hele wereld worden extra fietspaden aangelegd als exit-strategie uit de lockdown
E-step
“Ik geloof niet zo in een alomvattend masterplan dat zorgt dat alles goed komt”, aldus Santoo. “De ontwikkelingen op het gebied van mobiliteit gaan zo snel dat tegen de tijd dat een plan klaar is, de wereld er alweer heel anders uitziet. Het is beter om gewoon dingen in de praktijk te doen, te zien of iets werkt, bedrijfseconomisch potentie heeft en van daaruit weer te verbeteren.” Van Gastel is net als Santoo warm voorstander van het via living-labs op kleine schaal uittesten van nieuwe (vervoers)mogelijkheden. Om vervolgens op basis van gebruikerservaringen de juiste match te vinden tussen product, gebruiker en omgeving. Van Gastel: “De steden worden steeds compacter, dan is een kleine e-step bijvoorbeeld ideaal voor die laatste kilometer naar je plek van bestemming. Die step neem je mee in de trein of in de achterbak.” Ook de ontwikkeling van de elektrische fiets heeft een onverwacht hoge vlucht genomen, vindt Santoo. “Vijf jaar geleden dacht ik: dat is iets voor mijn oma. Nu rijd ik er zelf regelmatig twaalf kilometer mee van mijn huis naar Delft.”
Santoo en Van Gastel zijn ondernemer en beiden als netwerkpartner verbonden aan het FMN (Future Mobility Network). Dat is een platform dat via projecten met ondernemers en overheden oplossingen zoekt voor mobiliteitsproblemen. Deelvervoer is daarin een belang-rijke trend. “Met het Gebiedsfonds Delft Technology Park/Campus TU Delft zijn we bezig om een slimme praktijkproef op te zetten met diverse deelconcepten”, licht Santoo toe. “Want ook Delft kan opschalen met deelvervoer”, vult Van Gastel aan. “Met vijftienduizend woningen en tienduizend bewoners erbij krijg je ontzettend veel nieuwe vervoersbewegingen. In de grote steden staan aanbieders zoals de Felyx e-scooter te trappelen om te beginnen, daar zijn dan ook hoge omzetten te behalen. In middelgrote steden zoals Delft is dat lastiger.” Wat ook inspanning vergt in het toepassen van dit soort deelvervoersoplossingen, is het meenemen van buitenwijken of wijken met bewoners met minder budget. Santoo: “Nodig mensen niet alleen uit voor een meedenk-avond over het mobiliteitsbeleid, maar zet in een wijk als Tanthof een pop-up hub met deelvervoer neer. Leer van de ervaringen van gebruikers en verbeter het concept.”
Robot-ready
Een belangrijke nieuwe trend is de uitwisseling van digitale data waarmee je de gebruiksmogelijkheden van de steeds beperktere ruimte in de compacte stad real time deelt. Kan ik nu ergens parkeren of mijn fiets kwijt? Is dat stukje weg in gebruik voor laden en lossen of is daar nu een terras? “In de compacte stad wordt de ruimte steeds flexibeler gebruikt. Niet alleen de vervoersmiddelen worden slimmer, ook de buitenruimte zelf wordt slimmer door data over het gebruik ervan beschikbaar te stellen”, leggen Santoo en Van Gastel uit. Met een app kunnen de gebruiksmogelijkheden van de publieke ruimte bijvoorbeeld worden uitgelezen. “Alles grijpt op elkaar in. Hoe we de gebouwde omgeving vormgeven, is onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van mobiliteit”, doceert Santoo, die tot slot verwijst naar de nieuw aan te leggen Gelatinebrug. “In de eerste plannen was die vooral voor fietsers en voetgangers bedoeld. Nu is het ontwerp robot-ready. Er kunnen straks ook zelfreizende robots en zelfrijdende busjes overheen.”
Innovaties toepassen
Jacoba van Gastel zette We-All-Wheel op: een kennisplatform rondom micromobiliteit voor gemeentes, projectontwikkelaars en bedrijven. We-All-Wheel werkt met praktijkgerichte pilots om innovaties toe te passen en op basis van gebruikservaringen te verbeteren.
Complexe innovaties
Vanuit zijn bedrijf Polycentric helpt Serge Santoo organisaties complexe duurzame innovaties te versnellen en in de praktijk toe te passen.
