Goede zorg door slimme technologie
“Willen we de zorg betaalbaar en bereikbaar houden, dan zullen we technologie hard nodig hebben”, aldus traumachirurg Maarten van der Elst. Hij is de eerste hoogleraar die de Reinier de Graaf-leerstoel invulling geeft. De komende jaren onderzoekt en monitort hij nieuwe medisch-technische toepassingen in de zorg.
Naast zijn werk als chirurg in het ziekenhuis is Maarten van der Elst al tien jaar betrokken bij verschillende onderzoeks- en promotietrajecten binnen de TU Delft. Zijn intreerede op 4 maart 2020 had de titel ‘De stem van de patiënt’. Een verhaal over technologie en menselijke waardigheid. “De titel van mijn intreerede past exact bij de focus die ik heb als traumachirurg, want het welzijn van de patiënt is mijn specifieke focus”, stelt Van der Elst. “Besef dat je als patiënt op de operatietafel alle controle overgeeft aan de chirurg en aan de apparatuur in de operatiekamer. Naar die combinatie van zorg en technologie en de ontwikkeling daarvan ga ik de komende vijf jaar kritisch kijken: heeft de patiënt er baat bij? Heeft het nut voor de professional? En is er voldoende bewijs om nieuwe technieken en apparatuur in te zetten? Mijn missie: ik wil zorg veiliger maken voor de patiënt door de inzet van slimme technologie. En die ontwikkeling gaat voor mij samen met de aandacht en waarde voor de patiënt.”
We moeten snel zorgen dat de zorg efficiënter en goedkoper kan
Reinier de Robot
Door de vergrijzing neemt de zorgvraag toe en tegelijkertijd moeten kosten omlaag en de kwaliteit omhoog. “Als we niet snel zorgen dat het efficiënter en goedkoper kan, krijgen we een serieuze tweedeling. Met enorme wachtlijsten en discussies over zaken als wel of niet noodzakelijke staar- of heupoperaties”, legt Van der Elst uit. Om deze uitdaging het hoofd te bieden, zetten het Reinier de Graaf ziekenhuis en de TU Delft in op zorginnovatie. “Een logische stap, want een modern ziekenhuis is nu al een hoogtechnologische omgeving. Je geeft je over aan artsen en verpleegkundigen, maar ook aan apparatuur, waaronder robots die taken van verplegend personeel overnemen. Iets als voorraadbeheer bijvoorbeeld zou helemaal geen taak van zorgpersoneel moeten zijn. Bij de Albert Heijn of IKEA is de logistiek volledig geautomatiseerd, waarom moet dat in het ziekenhuis allemaal handmatig? Het overdragen van zulke taken aan robots heeft een belangrijk voordeel; personeel raakt minder gefrustreerd, omdat er meer tijd is voor echte zorg. Een mooi voorbeeld is Reinier de Robot, die sinds kort op de geriatrische afdeling van het Reinier de Graaf ziekenhuis wordt ingezet. Reinier kan woordspelletjes spelen en patiënten laten dansen. Dat robotje kan erbij helpen mensen mentaal en lichamelijk fit te houden. Ook heel belangrijk is dat verpleegkundigen hem zelf makkelijk kunnen programmeren.”
Als robots zorgtaken overnemen, heeft personeel meer tijd voor de patiënt
Leerstoel
Technische toepassingen hebben voordelen, maar brengen ook risico’s mee. Van der Elst: “Een belangrijke vraag is: hoe kunnen we de zorg met slimme technologie veiliger maken voor patiënten? Dat is namelijk best een uitdaging. In Nederland ondervinden naar schatting ongeveer zesduizend patiënten per jaar ernstige schade door een incident dat mogelijk voorkomen had kunnen worden. En 1.500 hiervan komen te overlijden. Dat heeft allerlei oorzaken: fouten met diagnostiek of medicatie, infecties, valpartijen, maar ook falende technologie. De onderzoeks-onderwerpen liggen daarmee voor het oprapen. De nieuwe Reinier de Graaf-leerstoel is een goede mogelijkheid om op wetenschappelijke wijze bij te dragen aan het vergaren, verspreiden en toepassen van medisch-technische kennis in de zorg. We brengen de technologie naar het ziekenhuis en het ziekenhuis naar de technologie.”
Van der Elst benadrukt dat het bij het ontwikkelen en toepassen van technologie essentieel is om rekening te houden met het waardeoordeel van de patiënt. “Patiënten willen graag een bepaalde mate van autonomie behouden. Ze hebben ook behoefte aan privacy, menselijke waardigheid en compassie. Met technologie kunnen we het ‘zelf managen’ van chronische aandoeningen ondersteunen, langer thuis wonen bevorderen en de kwaliteit van leven verhogen. Allemaal zaken waaraan de patiënt waarde hecht. Daarom moet je de mening van de patiënt goed in ogenschouw nemen. De ontwikkeling van innovatie moet daarom in samenspraak met de arts en de patiënt gebeuren. En op het moment dat de patiënt dat niet meer kan, omdat die onder narcose is of door dementie er niet meer toe in staat, moet de arts de stem van de patiënt zijn.
Ontwikkeling van innovatie moet in samenspraak met de arts en de patiënt gebeuren
Reinier-leerstoel
Het Reinier de Graaf ziekenhuis en de TU Delft hebben een nieuwe leerstoel ingesteld om patiëntenzorg door middel van innovatieve technologie te verbeteren. Binnen de leerstoel krijgen studenten en onderzoekers de kans om onderzoek in de complexe praktijk van de zorgprocessen te verrichten. Omgekeerd leren artsen in opleiding van het Reinier de Graaf over innovatieve technologie.
