Belemmerende patronen doorbreken

Coach helpt ondernemers hun plek vinden in het familiebedrijf.

Voor ondernemers die dagelijks optrekken met hun partner, kind, broer of zus kan het lastig zijn om zakelijk en privé uit elkaar te houden. Het kan leiden tot moeizame besluitvorming, overbelasting en strubbelingen in de communicatie. Hoe doorbreek je die patronen? Ervaringsdeskundige José Flaton geeft tips.

Flaton weet als geen ander hoe het erin een familiebedrijf aan toegaat. Zo’n twintig jaar geleden startte haar man Eric een makelaarskantoor. Ze besloot hem te helpen met de administratie, naast haarbaan als leerkracht in het basisonderwijs. Het ging meteen erg goed met het bedrijf, tegenwoordig gevestigd in Pijnacker-Nootdorp. “We kregen het zo druk dat ik mijn baan als leerkracht vaarwel zei. Het bedrijf groeide gestaag, er kwam personeel en tegenwoordig werkt ook onze dochter Yentl in het bedrijf.”

Voortdurende strijd

Gaandeweg ging het echter schuren, vervolgt Flaton. “Eric en ik hadden voortdurend strijd over vrijwel alles, zelfs over de kleur van het briefpapier. Thuis gingen die discussies gewoon door. Onze dochters vroegen ons om tijdens het avondeten even niet over werk te praten.” De vermoeidheid sloeg toe. “Ik dacht: ik start mijn eigen bedrijf, dan kan ik alles zelf bepalen. Ik begon administratieve ondersteuning te leveren aan ondernemers als personal assistent. Tegelijkertijd kon ik het familiebedrijf niet loslaten. Daardoor kreeg ik het extra druk. Ik kreeg het er benauwd van en stopte weer met mijn eigen bureau.”

Onze dochters vroegen ons om tijdens het avondeten even niet over werk te praten.

Zoektocht

Flaton zocht jaren naar het antwoord op de vraag hoe ze die spanning en disbalans kon oplossen. Ze deed verschillende opleidingen in systemisch werken die haar uiteindelijk bewust maakten van onbewuste en soms belemmerende patronen. “Zo ontdekte ik dat ik graag de leidersrol pak. Als oudste dochter in het gezin voelde ik me verantwoordelijk voor mijn broertje en zusje en nam ik onbewust de moederrol op me. Als leerkracht startte ik voor de klas maar werd ik al snel intern begeleider. Als ik in het onderwijs was gebleven, had ik het misschien wel tot directeur geschopt. In ons bedrijf was Eric echter de leider. Ik probeerde hem onbewust van zijn plek te duwen door me overal mee te bemoeien. Daarmee veroorzaakte ik spanningen en ruis.”

Verschillende rollen

Door deze inzichten lukte het Flaton ook de strubbelingen met haar dochter beter te begrijpen. “Ik zei bijvoorbeeld tegen haar: misschien moet je je bureau ordenen, dan krijg je meer overzicht. Ze reageerde fel en vond dat ik me daar niet mee moest te bemoeien. Mijn reactie was: zou je ook zo reageren bij een andere werkgever? Later realiseerde ik me dat ik haar aansprak vanuit mijn rol als moeder. Tegen een andere werknemer zou ik het waarschijnlijk ook niet op die manier hebben gezegd. Dus was het logisch dat zij op mijn opmerking reageerde als dochter. Dat voortdurend schakelen tussen zakelijk en privé maakt het samenwerken in een familiebedrijf complex.”

Schuldgevoel

Misschien kan ik me beter terugtrekken uit het bedrijf, dacht Flaton op een gegeven moment. Dat bleek echter nog niet zo eenvoudig. “Als ik dat doe, zadel ik mijn man en mijn dochter op met extra werk. Wat als zij een burn-out krijgen? Dan is het mijn schuld. Dat vond ik egoïstisch en niet loyaal aan mijn familie. Het voelt toch anders om uit een familiebedrijf te stappen dan wanneer je je baan opzegt bij een werkgever.” Toch deed ze een stapje terug en startte twee jaar geleden parttime met Flaton Coaching, Training en Advies, waarbij ze ondernemers in familiebedrijven begeleidt. Ondernemers die voelen en weten dat er iets moet veranderen, maar niet weten hoe. Begin dit jaar nam ze de laatste stap en besloot het familiebedrijf helemaal los te laten. “Na een proces van bijna tien jaar heb ik eindelijk de plek ingenomen die het beste past: mede-eigenaar zijn, zonder dat ik me met de operationele gang van zaken bemoei. Dat geeft ruimte en voelt als een enorme opluchting, waardoor ik me volledig kan focussen op het coachen van andere ondernemers.”

Systematisch werken

Het gezin waarin je bent opgegroeid, de organisatie waar je werkt of de sportvereniging waar je als vrijwilliger actief bent: het zijn allemaal systemen waarin mensen op elkaar reageren en elkaar beïnvloeden. Elk systeem heeft zijn eigen dynamiek, die je onbewust kan beperken in je vrijheid van handelen. Inzicht in deze patronen en bewustwording van de rol die je daar zelf in speelt, geven ruimte om te veranderen.