Aan de keukentafel bij Delft.business

Maaike Zwart, Leon Hoek, Frank van Kuppeveld en Werner van Damme zijn de nieuwe wethouders van Economische Zaken binnen de gemeenten Delft, Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp en Rijswijk. Wij brachten hen bij elkaar om samen in gesprek te gaan. Wat valt hen op aan het ondernemersklimaat in de eigen gemeente? Zijn er meer mogelijkheden tot regionale samenwerking denkbaar? En hoe hopen zij over vier jaar terug te kijken op hun ambtstermijn?

Samen voor een sterke regio

Een voor een druppelen de wethouders het kantoor van DOTbusiness in Delft binnen. Sommigen schudden elkaar ter kennismaking de hand, anderen geven elkaar een schouderklopje van herkenning. Hoewel het voor een deel van hen de eerste termijn als wethouder is, zijn ze elkaar de afgelopen maanden toch al regelmatig tegengekomen – bij formele gelegenheden, maar ook op borrels en bij etentjes. “Je komt als wethouder op zoveel plekken”, vertelt Maaike Zwart (Delft). “’s Ochtends ga ik in debat met studenten, ‘s middags ga ik op werkbezoek bij inwoners en bedrijven en ‘s avonds sta ik in de raad standpunten te verdedigen. Het is een enorm gevarieerde baan.”  

Overweldigend

Bij Werner van Damme (Rijswijk) overheerst hetzelfde enthousiasme. “De eerste maanden waren overweldigend leuk. Ik heb echt de tijd genomen om met veel mensen te praten. Op die manier leer je zoveel verschillende perspectieven  kennen, ook van ondernemers uit allerlei branches. Op plekken waar je normaal gesproken langsfietst, kom je nu binnen. Ik ontdek wat er allemaal achter die gevels gebeurt, van kantoorpanden tot maakindustrie. Ik heb een brede portefeuille dus ik mag overal binnenstappen.” Ook Leon Hoek (Lansingerland) duizelt het na een paar maanden soms nog steeds. “Ik ben een echte doener, dus ik moet nog wat wennen aan de beleidsmatige insteek van de job. Ook een uitdaging: je moet van alles weten. Helaas kan ik niet van alle ontwikkelingen binnen mijn portefeuille voor honderd procent op de hoogte zijn.”

Met hart en ziel

Frank van Kuppeveld zit al langer in het vak: dit is zijn tweede termijn als wethouder voor de gemeente Pijnacker-Nootdorp. “Ik doe dit werk nog steeds met hart en ziel. Zeker voor de ondernemers in onze gemeente. Soms is het aanpoten, met name in debatten: niet iedereen heeft dezelfde informatie en geschiedenis van het onderwerp. Dat maakt het soms lastig de neuzen dezelfde kant op te krijgen, maar het is een mooie uitdaging.”

Ondernemersklimaat

Alle vier hebben ze de afgelopen maanden ook nieuwe indrukken opgedaan wat betreft het ondernemersklimaat in hun gemeente. Zwart: “Delft staat landelijk op één als het om een goed ondernemersklimaat gaat. We hebben een bloeiende bezoekerseconomie, met horeca die daar enorm van profiteert. Aan de andere kant zijn we ook de stad van de grote technische innovaties en van kennisintensieve bedrijven en instellingen, met dank aan de TU Delft. Voor de innovatieve maakindustrie wil ik de komende jaren nog meer plek creëren.” Van Kuppeveld is minstens even trots op de ondernemersgeest in Pijnacker-Nootdorp. “De bedrijven in onze gemeente lopen voorop als het gaat om duurzaamheid en de ontwikkeling van nieuwe producten. De grond van veel van onze bedrijventerreinen is in handen van de gemeente. Dat geeft ons de kans om kritisch mee te kijken: welke bedrijven vestigen zich hier? We zoeken naar variatie en toegevoegde waarde.” De tuinbouwsector maakt ook in Lansingerland grotendeels de dienst uit. Hoek: “Samen met het Westland vormen we het grootste glastuinbouwgebied van Nederland. Een groot deel van de inwoners van onze gemeente werkt in deze sector. We staan overigens wel voor een aantal uitdagingen. Omdat de grond zo populair is, vinden bestaande bedrijven niet de mogelijkheid om uit te breiden. Ook zijn er zorgen vanwege de huidige energieproblematiek: de huidige prijzen zorgen ook bij deze ondernemers voor torenhoge rekeningen.” Van Damme is de afgelopen maanden vooral verrast door de passie waarmee ondernemers zich inzetten voor de Rijswijkse samenleving. “Dat heeft mij verder gesterkt in de overtuiging dat we onze centrale positie in de Randstad, dicht bij Den Haag, Delft en Rotterdam, nog beter moeten benutten. Daarin kunnen we als regio ook intensiever met elkaar optrekken. Daar zie ik echt wel kansen.”

Regionale samenwerking

Ook de andere wethouders zien zo’n regionale samenwerking wel zitten. Zwart: “We worden vaak afgerekend op wat op ons kleine stukje land gebeurt – terwijl het mij niet uitmaakt als een bedrijf, van buiten onze regio, zich in Delft of Rijswijk vestigt. We moeten als regio vieren dat we zo’n aantrekkelijk vestigingsklimaat hebben. Dat verhaal kunnen we nog beter vertellen dan we nu al doen: we moeten duidelijk maken waarom het logisch is dat een bedrijf met jonge TU-alumni eerder dicht bij Delft landt en een grootschalige distributieorganisatie met veel vrachtverkeer juist in Lansingerland neerstrijkt.” Van Kuppeveld herkent zich in die instelling. “Moeten we geen IT-bedrijven naar Pijnacker halen, hoor ik collega’s soms zeggen. Natuurlijk niet, zeg ik dan. We verplaatsen de ministeries uit Den Haag toch ook niet naar Pijnacker? We moeten juist zorgen voor een succesvolle kruisbestuiving.” Ondernemers komen regionaal al in verschillende gremia samen, weet ook Van Damme. “Men komt vooral op sectorniveau bij elkaar, zoals Greenport West-Holland voor de tuinbouwsector. Op landelijk niveau verenigen ondernemers zich in clubs als VNO-NCW. Daartussen valt nog veel te halen.”

Constant keuzes maken

Welke onderwerpen op het gebied van ondernemerschap verdienen meer aandacht? “Als wethouder moet je constant keuzes maken in waaraan je je tijd besteedt”, merkt Hoek. “Ik zou elke dag drie keer kunnen vullen. Dan moet je prioriteit geven aan dat wat nu acute aandacht nodig heeft. Op dit moment is dat bijvoorbeeld de energiecrisis. Die drukt de citymarketing dan even naar de achtergrond.” Ook Zwart moet keuzes maken om haar dagen behapbaar te houden. “Wanneer ik moet kiezen, ga ik vaak voor de afspraken die me helpen om inzicht te krijgen in wat er in het hier en nu speelt. Aan de andere kant moet ik ook oog houden voor de lange lijnen. Dat is een continue zoektocht.”

Niet in partijprogramma’s

Ondanks het enthousiasme over het ondernemerschap bij de wethouders komen ondernemers er soms bekaaid af in de lokale partijprogramma’s. Daar hebben de vier verschillende verklaringen voor. “Het gaat goed met de ondernemers in Lansingerland”, stelt Hoek. “We hebben de afgelopen jaren al flink geïnvesteerd, onder meer in de levendigheid van de drie dorpskernen in onze gemeente.” Ook in Pijnacker-Nootdorp gaat het goed. “We willen ons niet te veel met ondernemers bemoeien,” licht Van Kuppeveld toe. “De gemeente moet vooral faciliteren en belemmeringen wegnemen. De echte drive komt bij voorkeur vanuit bedrijven zelf.” Zwart en Van Damme herkennen zich niet in het idee dat ondernemers te weinig in programma’s worden genoemd. “Ondernemerschap is een van de meest prominente paragrafen in ons coalitieakkoord,” vertelt de Rijswijkse wethouder. “Ondernemers zijn een inherent onderdeel van onze lokale samenleving – die kun je niet los zien van de rest van de maatschappij.” In Delft is er veel aandacht voor ondernemers in het coalitieakkoord zegt Zwart: “We focussen ons onder andere op meer ruimte voor betaalbare bedrijfsruimten en daarmee banen op elk niveau. En daarnaast op het versterken van het ecosysteem voor techniek en innovatie. Ondernemerschap staat bij ons wel degelijk hoog op de agenda.”

Nog beter samenwerken

Wel zien de wethouders mogelijkheden om nog beter regionaal samen te werken, bijvoorbeeld door kennis te delen over het verenigen van woon- en werkruimte in één gebied. In Rijswijk gebeurt dat al in het Havenkwartier, in Delft krijgen zulke plannen de komende jaren vorm in de Schieoevers. Daar komen allerlei uitdagingen bij kijken, die de wethouders graag met elkaar delen en aangaan. “We vinden het allemaal een compliment als bedrijven zich in deze regio willen vestigen,” concludeert Hoek. “Laten we ons daar dan ook gezamenlijk hard voor maken.”