De kerk als plek voor bezinning

Al eeuwenlang gaan mensen naar de kerk als ze op zoek zijn naar rust en reflectie. Nyncke Graafland, directeur van de Oude en Nieuwe Kerk in Delft, ervaart elke dag weer welke uitwerking deze twee monumentale gebouwen in de binnenstad hebben op bezoekers én op haarzelf.

Graaflands kantoor bevindt zich achter in de Oude Kerk. Elke ochtend loopt ze in haar eentje door het reusachtige gebouw. “Hoe ik me ook voel, wanneer ik binnenstap, gebeurt er iets. Ik zie het ook bij toeristen: bij binnenkomst nemen ze hun pet af en beginnen ze te fluisteren.” Dat is wat een kerk met je doet, weet Graafland. “Door de hoogte krijg je ruimte om adem te halen, je te verwonderen over het prachtige licht dat naar binnen valt. Er zijn maar weinig plekken in de stad waar je op die manier kunt stilstaan. Overal waar we komen, worden we gedwongen in de actiestand te gaan: in de sportschool moet je bewegen, in de supermarkt moet je kopen, in de horeca moet je bestellen. Hier hoef je even helemaal niets.”

Los van dagelijks ritme

Naar zulke plekken lijken we vandaag de dag allemaal weleens driftig op zoek: een plek waar je wordt losgeweekt van je dagelijkse ritme, zodat je daarna fris weer verder kunt. Graafland: “Een vriendin ging laatst op yogareis naar Bali. Toen ze terugkwam, zei ze: ik ben de hele wereld overgevlogen, maar had net zo goed bij jou in de kerk kunnen gaan zitten. Daarvoor hoef je niet per se naar een dienst te gaan: alleen hier zijn is al genoeg.” Zo’n losweekmoment kan grote impact hebben op je dag, weet Graafland uit ervaring. “Door afstand te nemen, kijk je anders naar de zaken. Je krijgt een nieuw perspectief en inspiratie om de dingen anders aan te pakken. Ook ik laad hier op als ik er even doorheen zit.”

Honderdduizenden mensen hebben hier al gelachen, gehuild en gebeden

Niet de enige

Graafland kent beide kerken al haar hele leven: ze groeide op in Delft en ging hier vaak naar een dienst. “Voor mij is dat niet alleen een religieuze ervaring, maar vooral een spirituele. Binnen het geloof wordt de kerk gezien als een plek waar hemel en aarde dichter bij elkaar komen. Mensen brengen hier hun diepste angsten en verlangens naartoe in de hoop ze te kunnen delen.” Die geschiedenis voel je wanneer je de Oude en Nieuwe Kerk binnenloopt. “Deze gebouwen staan er al achthonderd jaar. Honderdduizenden mensen hebben hier gelachen, gehuild en gebeden. Zodra je de kerk binnenstapt, ben je onderdeel van die traditie. Je voelt: ik ben niet de enige met vragen.” De Oude en de Nieuwe Kerk hebben elk hun eigen uitwerking op mensen, ziet Graafland. “De Nieuwe Kerk heeft iets statigs. Er is meer reuring, ook door de tentoonstelling over de Oranjes die er permanent te zien is. In de Oude Kerk kom je door een kleine zijingang naar binnen, waarna de kerk zich als een verrassing voor je ontvouwt. Die kerk is door de jaren heen steeds verder aangebouwd en heeft voor mij daardoor iets menselijkers. Zelf voel ik me er daardoor meer thuis: ik ervaar er meer verstilling.”

Er zijn maar weinig plekken in de stad waar je kunt stilstaan zoals in de kerk

Dilemma’s rondom verhuur

Die verstilling wil Graafland bezoekers natuurlijk het liefst de hele dag laten ervaren. Tegelijkertijd moet ze de organisatie ook rendabel houden. Commerciële verhuur draagt daar voor een belangrijk deel aan bij. “Het levert soms dilemma’s op: we willen de kalme sfeer niet te veel verstoren, maar willen de kerken ook openstellen voor wie daar behoefte aan heeft, ook als dat voor een bijeenkomst is. Daarom kijken we per aanvraag goed wat we passend vinden. Bij ons zul je bijvoorbeeld geen dansfeest aantreffen.” Laatst kreeg Graafland een aanvraag voor een groot diner in de Oude Kerk voor volgend jaar februari. “De kerk wordt niet verwarmd. De klant wilde graag heaters neerzetten, maar dat vind ik milieutechnisch niet verantwoord. We willen graag goede voorouders zijn.” Graafland probeert zoveel mogelijk aanvragen te honoreren. “De kerk is in principe voor iedereen. Veel mensen kennen alleen de buitenkant van deze gebouwen. Ik wil ze graag laten kennismaken met de binnenkant. Als bemiddelaar tussen de kerkelijke gemeenschap, de stad en de huurders probeer ik de balans zo goed mogelijk te bewaken. De impact die de kerk bijna dagelijks op mij maakt, die gun ik iedereen.”

Meer evenementen

In de toekomst zou Graafland graag meer dagelijkse, openbaar toegankelijke evenementen in de kerk laten plaatsvinden, zodat meer mensen een bezoek aan de kerk onderdeel maken van hun dagelijkse ritme. “Ik wil dat er altijd iets gebeurt waardoor je in de kerk terechtkunt, zoals een bijeenkomst of een kaars die ontstoken wordt. In Engelse kerken wordt bijvoorbeeld elke avond gezongen. Dat is voor iedereen mooi, of je nu religieus bent of niet.”