Lunchen bij De Waag

Innovatie ontstaat vaak op onvermoede momenten, vinden predikant Robert Stigter en interactiedeskundige Luuk Platschorre. Tijdens een aangename lunch in restaurant De Waag onderzochten de twee hoe die momenten ontstaan. Stigter staat sinds enkele jaren bekend om de innovatieve benadering van zijn geloofsgenoten. Platschorres bedrijf Tremani is al bijna vijfentwintig jaar actief in de webontwikkeling, waar voortdurend innovatie plaatsvindt.

De Stand van Zaken

Robert Stigter: Net als ik hebben heel veel mensen die in mijn gemeente (Delfgauw, red.) wonen, innovatie hoog in het vaandel staan. Dat zit een beetje in dit gebied; TNO en de TU Delft zitten immers om de hoek. Met de bouw van de vinexwijken in Delfgauw en Pijnacker zijn er veel jongere inwoners gekomen. Als lokale kerk binnen de Protestantse Kerk Nederland (PKN) hebben we dat enorm gemerkt.

Luuk Platschorre: Toen ik met twee studiegenoten Industrieel Ontwerpen, bijna vijfentwintig jaar geleden, ons bedrijf opzette, zaten we meteen midden in de innovatie van de digitale revolutie; internet was in opkomst.

RS: De kunst voor een bedrijf als dat van jullie lijkt me dan om de innovatie vast te houden. Want je krijgt op een gegeven moment te maken met de wet van de remmende voorsprong.

LP: Ja, dat klopt. Het lastige met innovatie op internetgebied is dat die ontwikkelingen zo snel blijven gaan. We hebben weleens een applicatie gebouwd in een bepaald nieuw framework dat nog niet zo gangbaar was. Toen we het product na een half jaar lanceerden, was het framework al twee keer vernieuwd, dus liepen we al twee ontwikkelingen achter. Van die werkwijze zijn we gelijk weer afgestapt. Qua innovatie doen we nu juist expres níet de nieuwste dingen. Daar zijn we behoorlijk succesvol mee.

RS: Is het gevaar daarvan niet dat je als ict-bedrijf heel groot wordt, een soort moloch, waardoor innoveren moeilijker wordt?

Ik vind dat bij ondernemen het rentmeesterschap hoort.

LP: Met ons ict- en ontwerpbureau de grootste en rijkste worden is nooit onze ambitie geweest. Het helpt dat wij eigenlijk niet veel groter willen worden dan we nu, met zo’n zeventien mensen, zijn. Zodra je groter wordt, komt er een tussenlaag bij. Wij zijn als organisatie zo plat als een dubbeltje. En toch kunnen we met een klein team grote projecten aan.

RS: Dat is mooi. Wij hebben als lokale kerk ook een platte organisatie, al vallen we onder de grotere PKN, waar natuurlijk wel sprake is van tradities, regeltjes en een archaïsche manier van vergaderen. Maar daar zien ze ook dat de kerk niet op de oude manier kan doorgaan, omdat anders het instituut er straks niet meer is. Er is veel ruimte voor regionale kerken om te innoveren.

LP: Dat is belangrijk, te voelen dat die ruimte er is.

RS: Jonge mensen hebben geen zin in al die regeltjes. Wij hebben in 2020, toen we geen drukbezochte kerstdiensten konden houden en ook geen kerstwandeling door Delfgauw, een speciale wandeling bedacht: de QeRstwandeling. Mensen konden door de straten wandelen en op bepaalde locaties een QR-code scannen om een kerstfilmpje te zien. Via een app konden ze een tijdstip inplannen, zodat niet iedereen op hetzelfde moment zou gaan wandelen. Ruim achthonderd mensen hebben dat gedaan, veel meer dan aan de reguliere kerstwandeling meededen.

LP: Mooi dat je die mogelijkheid kreeg van PKN. Of heb je dat lokaal georganiseerd?

RS: We hebben dat gedaan met mensen van onze kerk zelf. Dit project is echt binnen onze kerk in Delfgauw bedacht, gemaakt en uitgevoerd. Ik heb ook iets soortgelijks gedaan met Pasen, maar dan samen met de landelijke kerk. Budget en bemensing was beschikbaar bij het al bestaande concept vanuit de PKN. Uiteindelijk hebben zo’n 50.000 deelnemers meegedaan. Zelfs het Jeugdjournaal heeft er een item over gemaakt.

LP: Je bent met het uitvoeren van zo’n idee eigenlijk behoorlijk ondernemend te werk gegaan.

RS: (glimlachend) Ik heb er alleen geen geld aan verdiend. Voor de Belastingdienst ben ik trouwens een pseudo-ondernemer, dat zijn alle dominees.

Jonge mensen hebben geen zin in al die regeltjes van de kerk.

LP: Weet je, ik heb eigenlijk altijd moeite gehad met het woord ‘ondernemer’. Ik voel me toch meer ontwerper, iemand die mooie dingen wil maken. En ik wil goed zorgen voor mijn team. Iemand deed ooit onderzoek naar de cultuur in ons bedrijf en daaruit kwam dat wij een familiecultuur hebben. Dat verraste ons, want we zijn ook best zakelijk. Aan de andere kant lunchen wij iedere dag met elkaar in onze keuken.

RS: Dan ben jij daarbinnen eigenlijk ook een vader.

LP: Ik vind dat bij ondernemen het rentmeesterschap hoort: goed zorgen voor de plek waar je zit en voor de mensen met wie je samenwerkt. Dan ontstaat er rust en vertrouwen en kan er ook innovatie ontstaan. Maar in het bedrijfsleven zijn we vooral bezig met efficiency. Je moet de klant ook weleens nee kunnen verkopen. Als je dat uitlegt, begrijpen de meesten het. Veel bedrijven werken hun mensen over de kop om maar aan de wensen van de klant te voldoen.

RS: We zijn de hele tijd maar aan het rennen en plannen. Daar gaat de innovatie aan ten onder. Je moet ruimte hebben.

LP: Ja, dat vind ik een mooie gedachte. We zijn in ons leven eigenlijk de hele tijd aan het rennen om dingen efficiënter te doen. Bijna alles wat we doen kun je scharen onder ‘efficiënter dan voorheen’. Dat is precies wat innovatie niet nodig heeft. Nieuwe ideeën ontstaan doordat je iets totaal nutteloos zit te doen. Daar moet je ruimte en tijd voor hebben.

RS: Klopt. Een ander idee was de hamsterbiecht. Tijdens corona ging iedereen hamsteren. Ik dacht: dit is precies wat we nu niet moeten doen. Dat vond iedereen natuurlijk, maar we deden het toch. Hoe kun je dat nou met een beetje humor doorbreken? Nou, mensen konden dat bij ons komen opbiechten en de goederen inleveren. Dat is massaal gebeurd. Wij zorgden ervoor dat het bij de Voedselbank terechtkwam. Dat idee ontstond toen ik aan het koken was. Dus echte creativiteit en innovatie gebeurt niet als je aan het vergaderen bent en zegt: we moeten nú gaan innoveren!

LP: Inderdaad: nu even brainstormen, mensen! Dat werkt niet. Zoiets ontstaat onder de douche.

RS: Juist! Dat soort momenten moet je koesteren.