Afval als grondstof

Nederland streeft naar een volledig circulaire economie in 2050. Gemeenten kunnen hier een belangrijke bijdrage aan leveren door een circulair ambachtscentrum of circulair netwerk op te zetten. In Delft hebben Stichting Stunt, Avalex en de gemeente onlangs zo’n netwerk opgezet, waar afval gebruikt wordt als grondstof voor nieuwe producten.

Hein Laakes, directeur van Stichting Stunt, vindt het eigenlijk maar gek dat mensen denken dat iets wat ze weggooien per definitie afval is. “Dat is helemaal geen afval, maar een grondstof waar weer iets anders van gemaakt kan worden.” We zitten in de lunchroom van Stunt, op stoere stoelen die bekleed zijn met oude spijkerbroeken. Aan de tafel, die is gemaakt van afvalhout, zitten ook Nicolet Dukker, directeur van Avalex, en milieuwethouder Frank van Vliet. Even verderop maken twee monteurs al sleutelend een paar oude fietsen gereed voor een tweede leven. In het naastgelegen naaiatelier zoemen de elektrische naaimachines; hier worden kleurige tasjes van oud zonweringsmateriaal in elkaar gezet. We bevinden ons, kortom, midden in de circulaire economie. Afvalstromen afkomstig van diverse bedrijven worden hier, in de Upcycle Campus van Stunt, creatief en ambachtelijk omgevormd tot nieuwe producten.

Huishoudelijk afval

Stichting Stunt is al twaalf jaar bezig met het upcyclen van restmaterialen tot nieuwe producten. Nu willen de gemeente, Avalex en Stunt, samen met de Delftse kringloopbedrijven, de bestaande Upcycle Campus doorontwikkelen tot een circulair ambachtsnetwerk. Dat doen ze door de in Delft aanwezige kennis en infrastructuur op het gebied van afvalinzameling, -verwerking en -hergebruik te bundelen. Hieronder vallen de milieustraat van Avalex en de circulaire leerwerkbedrijven van Stunt, maar ook de kringloopbedrijven en het repaircafé. Avalex en Stunt gaan ook sterker samenwerken op het gebied van educatie op scholen. Binnen de leerwerkbedrijven van Stunt, die nu al werken met afval van bedrijven, kunnen via Avalex ook reststromen uit huishoudelijk afval verwerkt worden. “We richten op dit moment een kringloopcontainer in aan de milieustraat in Delft, om te voorkomen dat spullen die nog een tweede leven kunnen leiden bij het afval terecht komen”, vertelt wethouder Van Vliet. Hij ziet hierin een belangrijke impuls om de hoeveelheid restafval te verminderen. “We zitten in Delft nog op ruim tweehonderd kilo restafval per persoon per jaar”, vervolgt hij. “Idealiter zouden we nu al richting de honderd kilo per inwoner moeten zitten. Uiteindelijk willen we naar de dertig kilo toe. We moeten als samenleving dus enorme stappen zetten. Dat vraagt een flinke verandering in het besef van mensen.”

 We moeten met z’n allen die grote afvalberg verminderen.

Hoogwaardig hergebruik

Bij Avalex ziet Nicolet Dukker elke dag hoeveel er weggegooid wordt aan spullen en grondstoffen. “We moeten met z’n allen proberen die grote afvalberg te verminderen”, benadrukt ze. Avalex zamelt in Delft en in vijf andere gemeenten huis-aan-huisafval in en beheert de milieustraat, waar het afval dat niet thuis wordt opgehaald kan worden weggebracht. “We richten de containers van de milieustraat zo in dat we afval van huishoudens beter kunnen beoordelen en hoogwaardiger opnieuw kunnen inzetten dan nu gebeurt”, aldus Dukker. “Daarbij is samenwerking met Stunt heel belangrijk.”

Laakes: “Spullen die stuk zijn, kunnen vaak gerepareerd worden. Bijvoorbeeld in het repaircafé, dat eens in de twee weken bij ons zit. Als iets niet meer te repareren is, kunnen we de materialen mogelijk verwerken in nieuwe producten.”

Waarde vinden 

De duurzame manier waarop Stunt te werk gaat, is op natuurlijke wijze ontstaan vanuit de filosofie van de organisatie, legt Laakes uit. “Wij zijn gestart om de kwaliteiten in mensen naar boven te halen. Denk aan mensen die al een tijdje niet meer het gevoel hebben dat ze onderdeel zijn van de samenleving, omdat ze om wat voor reden dan ook niet zelf in hun levensonderhoud kunnen voorzien.” Stunt begeleidt hen, zodat ze dat weer kunnen, of op een andere manier volwaardig kunnen meedoen in de samenleving.

“Volgens dezelfde duurzame denkwijze benaderen we restmaterialen”, vervolgt Laakes. “Ook daarin vinden we waarde terug. We werken hier al met reststromen van bedrijven, maar daar willen we graag nog meer ondernemers bij betrekken. Er zijn bedrijven met afvalstromen die heel interessant zijn voor andere bedrijven. Van een groot transportbedrijf gebruiken we bijvoorbeeld het hout dat ze als verpakkingsmateriaal inzetten. Dat ging eerder de container in, maar wij kunnen daar tafels mee maken, of ander meubilair dat interessant is voor andere bedrijven. Wij willen graag de schakel zijn tussen organisaties bij het hergebruik van restmaterialen. Dat betekent ook dat we mensen ondersteunen om hun leven weer op de rails te krijgen en hen aan het werk kunnen helpen. Zo zie je dat duurzaam ook sociaal is.”

Circulaire ambachtscentra

In steeds meer steden ontstaan circulaire ambachtscentra, gericht op het versterken van de circulaire economie. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelt middels een landelijk prijsvraag van Rijkswaterstaat subsidie beschikbaar voor goede plannen. Ook het Delftse netwerk dat Stunt, Avalex en de gemeente hebben opgezet, viel in de prijzen.