No guts, no Hollands glorie

Bij onze maritieme maakindustrie is de kritische ondergrens in beeld. In de afgelopen decennia kelderde het markaandeel van de Europese commerciële scheepsbouw van 45 procent in de jaren tachtig naar 4 procent nu. Dat komt vooral door China, dat een groot deel van de markt overnam. Is dat erg? Ja, aldus Marja van Bijsterveldt, die het afgelopen half jaar, naast het burgemeesterschap van Delft, optrad als tijdelijk kabinetsgezant om toekomstplannen te maken voor de sector.

Van Bijsterveldt kan niet genoeg benadrukken dat de maritieme maakindustrie van strategisch belang is voor onze nationale vitale belangen. “Voor onze militaire veiligheid, het behoud van droge voeten, de energietransitie, het beschermen van vitale infrastructuur op zee en ons verdienvermogen moeten we de maritieme maakindustrie behouden en versterken. Over een dergelijk belang moet je als land de regie houden en niet afhankelijk zijn van het buitenland. Dat is in de afgelopen decennia onvoldoende onderkend.”

Sectoragenda

Ze bracht op verzoek van drie ministeries – Economische Zaken & Klimaat, Infrastructuur & Waterstaat en Defensie – in kaart wat er nodig is. Na grondige analyse met ambtenaren en vertegenwoordigers uit de sector zijn oplossingsrichtingen uitgewerkt en gebundeld in een sectoragenda met vijf actielijnen, vervolgt Van Bijsterveldt. “Hiermee willen we vanuit nationaal belang gunstigere omstandigheden creëren voor ondernemers in de scheepsbouw, bijvoorbeeld met het aanpassen van inkoopcriteria bij aanbestedingen, verruiming van financieringsmogelijkheden, creëren van een gelijk speelveld en een beter vestigingsklimaat. Daarnaast investeren de overheid en de sector de komende twee jaar zestig miljoen in innovatieve projecten, zoals robotisering en het toepassen van de nucleaire voortstuwing van schepen.”

Sociale component

Van Bijsterveldt benadrukt het grote belang van de maakindustrie, voor kennisinstellingen zoals de TU Delft en TNO. En ook Delftse bedrijven als Ampelmann, Prysmian Group, Allseas en anderen profiteren hiervan. “Er lijkt een beeld te ontstaan dat we zonder grote industriële bedrijven kunnen. Maar kennisontwikkeling, innovatie en het toepassen ervan in de maakindustrie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als je daar een schakel tussenuit haalt, gaat dat ten koste van onze innovatieve kracht. Daarnaast heeft de gezonde maakindustrie ook een sociale component. Achter elk groot bedrijf staan vele mkb’ers die zorgen voor regionale werkgelegenheid, leer-werkplaatsen en financiële draagkracht in de lokale gemeenschappen. Brede welvaart vraagt dus om meerdere redenen om heel zuinig te zijn op ons bedrijfsleven, klein én groot.”

Nieuwe gezant

Met het opstellen van de sectoragenda zit haar taak erop, ze wil haar handen weer vrij hebben voor Delft. “Er komt een nieuwe gezant die de plannen in nauwe samenwerking met de sector gaat uitvoeren. Maar het is 5 voor 12. Gemiddeld is de wereldvloot nu zo’n 22 jaar oud, terwijl een schip circa 30 jaar meegaat. Dus over 7 jaar komt er een grote vervangingsvraag los. Geen tijd te verliezen, dus.”