Mediafonds voor onderzoeksjournalistiek
Delft krijgt op 1 januari 2021 een mediafonds voor onderzoeksjournalistiek. Dit betekent dat journalisten en in Delft actieve media financiering kunnen krijgen voor journalistiek onderzoek naar belangrijke actuele Delftse ontwikkelingen en de politieke besluitvorming. De onafhankelijke lokale journalistiek krijgt hiermee een flinke kwaliteitsimpuls vertelt Rob Hundman van het Mediafonds Delft.
“Er was een tijd dat er bij een vergadering van de gemeenteraad acht journalisten op de perstribune zaten, die allemaal verslag deden van het politieke debat”, zegt Rob Hundman, voorzitter van stichting Mediafonds Delft. “Ik zeg niet dat we terug moeten naar die tijd, maar professionele journalisten die de lokale politieke agenda consequent kritisch volgen, zijn in Delft verdwenen. We hebben een ambitieus gemeentebestuur en dat is goed. Maar het is net zo van belang dat alle plannenmakerij en de bijbehorende uitgaven met gemeenschapsgeld worden gevolgd en onderzocht door kritische, onafhankelijke journalisten. In de meeste Nederlandse steden en dorpen is de onafhankelijke lokale journalistiek, net als hier, vrijwel verdwenen. Maar vanaf 1 januari kunnen individuele journalisten en mediaredacties bij ons voorstellen indienen voor journalistiek onderzoek.”
Slecht geïnformeerd
Dat de lokale journalistiek is verschraald, komt doordat de markt dit niet meer kan opbrengen. Hundman: “Goede journalistiek kost geld. Vroeger konden uitgevers van kranten dat betalen uit advertentie- inkomsten en abonneegelden. Internet en abonneeverlies hebben daar een einde aan gemaakt. Dat betekent niet dat we over minder informatie beschikken. Integendeel. We worden tegenwoordig overspoeld door informatie en toch zijn we slecht geïnformeerd. Op de gratis toegankelijke sociale media is een overvloed aan ‘nieuws’ en ‘verslaggeving’ te vinden. Maar daar gelden geen journalistieke normen, zoals het toepassen van hoor en wederhoor en zorgvuldig brongebruik. Ook bij de opkomende digitale platforms die fungeren als doorgeefluik van 112-berichten en persberichten vind je dat nauwelijks.” Uiteindelijk gaat het verdwijnen van de kwaliteitsjournalistiek in een stad ook ten koste van de lokale democratie meent Hundman stellig. “De lokale journalistiek is een waakhond, verstrekt onafhankelijke informatie en zorgt voor lokale verbinding. Vergeet niet dat burgers berichten in onafhankelijke media geloofwaardiger vinden dan – met alle respect – de berichtgeving van de gemeente zelf.”
Kritische artikelen horen bij een goed functionerende democratie
Onafhankelijk
Ook de gemeente vindt dat zij een taak heeft in het financieren en faciliteren van professionele lokale journalistiek. Voor het mediafonds bestaat draagvlak in de voltallige gemeenteraad, laat Hundman weten: “Vooral de raadsleden Rob van Woudenberg (CDA) en Joëlle Gooijer (ChristenUnie) hebben zich hier hard voor gemaakt. We hebben goede gesprekken gevoerd met hen en met burgemeester Van Bijsterveldt.” Geld dat het Mediafonds Delft gaat verdelen over onderzoeksjournalisten is afkomstig van subsidie van de gemeente; een bedrag van vijftig duizend euro dat naar verwachting door de provincie Zuid-Holland wordt verdubbeld. Is het niet vreemd dat gemeente en provincie geld steken in journalisten die mogelijk kritische artikelen gaan publiceren? “Nee”, zegt Rob Hundman direct, “dat hoort bij een goed functionerende democratie.” Hij verwijst naar het half november uitgekomen rapport van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Hierin worden gemeenten onomwonden opge-roepen om de professionele, onafhankelijke lokale journalistiek structureel te financieren, zonder de onafhankelijkheid ervan aan te tasten. Het Mediafonds Delft werkt dan ook met een onafhankelijke beoordelingscommissie die voorstellen van journalisten beoordeelt volgens een uitgebreid reglement.
Ideaal model
Het initiatief om de professionele journa-listiek in Delft nieuw leven in te blazen, is van oud-journalist Henk de Kat, die een aantal jaren geleden met fotojournalist Stef Breukel de eerste stappen heeft gezet. Hundman: “Het oorspronkelijke plan omvatte ook een persbureau dat de Delftse politiek op de voet volgt en de (dagelijkse) artikelen daarover beschik-baar stelt aan alle in Delft actieve media.” Maar daarvoor lijkt het nog iets te vroeg. Vooralsnog wil de gemeente alleen het financieren van onderzoeksjournalistiek steunen. Wat Hundman betreft komt het ideale model neer op een combinatie nieuws- en onderzoeksjournalistiek. “Die versterken elkaar wederzijds. Nieuws dat onafhankelijk wordt gevolgd, legt de basis voor verder onderzoek. En kennis van en inzicht in de achtergronden maakt de nieuwsverslaggever scherper.” Maar wat niet is, kan nog komen, denkt Hundman: “Een lokaal persbureau, zoals wij dit voor ogen hebben, is nieuw voor Nederland. Hoe mooi zou het zijn als we dat in een innovatiestad als Delft ook zouden kunnen opzetten.”
We worden overspoeld door informatie en toch zijn we slecht geïnformeerd
Leids Mediafonds
Leiden heeft al sinds 2018 een eigen mediafonds voor onderzoeksjournalistiek. “Het werkt goed, we honoreren bij iedere aanvraagronde van het fonds wel een of meerdere aanvragen”, zegt Coen Polack, redactiechef van het Leidsch Dagblad (LD). “Dankzij het fonds kunnen we journalisten een paar maanden vrijmaken om diepgaand onderzoek te doen naar een bepaald onderwerp.” Zo gaat de krant de komende maanden met speciale software de economische wijzigingen en trends van de afgelopen 25 jaar in de Haarlemmerstraat – de drukste winkelstraat in Leiden- in kaart brengen.
