Lunchen met Antoinette en Innovative Solutions In Space

Deze herfst ontving Antoinette Wijffels bij Lijm & Cultuur Jeroen Rotteveel. Tijdens de lunch in het Experiment ontspon zich een gesprek over ‘grenzeloos ondernemen’ en de angst om te experimenteren.

AW In mijn visie ben jij een grenzeloos ondernemer. Dat komt letterlijk door het product dat je maakt, satellieten, maar vooral ook door de manier waarop je jouw werk aanpakt. Klopt dat beeld?
JR Denken in kansen, is wat mij betreft de kern van ondernemen en daar horen niet veel grenzen bij.
AW Heel veel mensen zien dat als ‘dat je je niet wilt houden aan de samenlevingsregels die we met elkaar hebben gemaakt’. Hoe zie jij dat?
JR Dat zit op twee niveaus. De kern – de ethische component, zeg maar – is de grens waar wij als bedrijf niet overheen willen. We zitten in de aerospace, dus Defensie is nooit ver weg. Als wij niet mogen leveren aan een bepaald land, dan doen we dat niet. Maar als een bepaalde manier van werken ons wordt onthouden zonder goede argumenten, dan maken we daar wel een punt van.

AW Heb je een daar een voorbeeld van?
JR In onze branche zijn veiligheid en betrouwbaarheid wonderlijke begrippen. Wij gebruiken elektronica uit laptops en de autoindustrie. Maar stop je dat in een satellietje, dan worden die onderdelen ineens gezien als potentieel militair. Dat is wel … apart. Een ander probleem is angst om te beslissen. In een business to government-wereld zijn veel ambtenaren en beslissers bang hun nek uit te steken. Ze willen geen fouten maken en blijven dus liever stilzitten in plaats van iets te proberen. Dat is enorm frustrerend.
AW Het experiment is dus eigenlijk voorbehouden aan bedrijven? De instituties doen daar niet aan mee.
JR Precies! En als diezelfde groep instituties primair je klantenkring is, dan is dat wel ingewikkeld. De ruimtevaartbranche is een vrij conservatieve wereld. Lastig als je met iets nieuws komt, zoals wij. Als iets niet twintig jaar geleden al is gedaan, dan moet je met heel veel argumenten en bewijslast komen, voordat het een keertje anders mag. Ons bedrijf is nu twaalf jaar operationeel in deze sector. Maar we worden nog steeds als nieuwkomer beschouwd en met argusogen bekeken. Oude patronen worden mijns inziens veel te lang in stand gehouden. Je kunt het zittende stakeholders bijna niet kwalijk nemen, dat ze moeite hebben met het afbreken van dingen die ze zelf hebben opgebouwd.

AW Maar zouden die stakeholders niet verleid kunnen worden om mee te doen? Ik vind dat wel kapitaalvernietiging.
JR Dat is waar, maar ik ben wel wat cynischer geworden met betrekking tot de menselijke psyche. Er zijn maar heel weinig mensen die kunnen zeggen: ‘Ik heb dat twintig jaar geleden ingericht en toen was dat adequaat, maar nu voldoet dat huis met regels, of wat dan ook, inderdaad niet meer.
AW Vind jij dat het hele huis moet worden afgebroken of kunnen we volstaan met een verbouwing?
JR We moeten vooral veel sneller incrementeel verbeteren. Kijken of iets werkt en dan aanpassen waar nodig. Ook al is dat lastig, zowel aan de technische kant van onze business, als qua regelgeving en processen in het algemeen. Zeker in Nederland! Toch ontstaat ervaring uit de som van alle fouten die je hebt gemaakt in het verleden. Je kunt dus beter dingen proberen en halverwege zeggen: ‘Het werkt niet, we stoppen op tijd’. Dan heb je ervan geleerd en kun je dóór.