Revolutie in de mijnbouw

Vanuit Delft is een revolutie in de mijnbouw ingezet. SPECTRAL Industries ontwikkelde een sensor die in seconden alle stoffen – waaronder waardevolle metalen – opspoort.

Een gezond-verstandondernemer. Zo noemt de ceo van SPECTRAL, Ad Maas, zichzelf. Geïnspireerd door een missie naar Mars startte hij samen met Marijn Sandtke het bedrijf. Daarmee richten ze zich op de waardevolle stoffen in de grond. Met hun sensor zorgen ze wereldwijd voor vernieuwing in de mijnbouw en de recycling.

Metingen aan rotsen

In 2015 startten Maas en Sandtke met de ontwikkeling van de LIBS-sensor (Laser-Induced Breakdown Spectroscopy-sensor). “Met onze sensor meten we in enkele seconden wat er in grond, gesteente, vloeistoffen of gassen zit. De inspiratie voor dat idee ontstond toen ik bij TNO Ruimtevaart werkte aan de ExoMars-missie. Daar ontwikkelden we een apparaat dat op afstand metingen aan rotsen moest doen. Wij hebben de mogelijkheden daarvan nu verder benut en apparatuur en software ontwikkeld. Met onze oplossing kun je bijvoorbeeld direct zien of er metalen in de grond zitten,” zegt Maas trots. “Zoals koper, nikkel of goud.”

Geen MBA

Maas studeerde in Delft af in natuurkunde. Hij promoveerde in de optische technologie. Toch zegt hij zonder kennis het bedrijf te zijn gestart. “Ik had geen idee van ondernemen. Toch zijn we elk jaar gegroeid. We hebben steeds meer mensen aangenomen. En toonaangevende bedrijven op alle continenten merken ons op. Voor mijn gevoel hoef je dus geen MBA te hebben om ondernemer te zijn.”

Team

Het belangrijkste is volgens Maas dat je een goed team bij elkaar haalt. Dat is het startpunt voor alles. Dat maatwerk vooropstaat heeft het bedrijf mogelijk ook vooruitgeholpen. “We gaan naar de klant toe en zetten ons persoonlijk in om te begrijpen wat die wil. Dat is ook nodig om te bepalen hoe nauwkeurig de apparatuur en de metingen moeten zijn.”

Naar de fabriek

De pilots die het bedrijf deed in bijvoorbeeld Zuid-Afrika, waar de mijnbouw groot is, waren succesvol. “Onze opdrachtgever daar is vooral op zoek naar koper. Maar je weet niet precies waar dat in het gesteente zit. We hebben het proces zo ingericht dat een graafmachine zijn schep vollaadt met rotsen. Daarna scant onze sensor de 80.000 kilo erts binnen 10 seconden zodat we weten hoeveel koper erin zit. De opdrachtgever kan dan beslissen of de lading naar de afvalberg gaat. Of naar de fabriek voor verdere verwerking. Dat levert flinke besparingen op. Want het fijnmaken (crushen) van stenen om er metalen uit te halen is duur en gebruikt extreem veel energie.”

Groene winst

Mijnbouw is een intensief proces van graven, rotsen opblazen, zoeken en gesteente crushen. Met de sensoren van SPECTRAL is ook de winst op het vlak van duurzaamheid flink. Maas: “Wereldwijd gaat zo’n 5 procent van al het energieverbruik op aan mijnbouw, dat is gigantisch. Met slimme sensoren kunnen we die energieverspilling terugdringen. Als het lukt om een verbetering van bijvoorbeeld 10 procent voor elkaar krijgen? Dan heb je het al over een besparing die gelijk is aan de CO2-uitstoot van heel Nederland.”

Over de drempel

Het bedrijf had vorig jaar een omzet van bijna € 2 miljoen en gaat nu de scaleup-fase in. En dat tot nu toe zonder financiers. “Die hebben we niet nodig gehad. De eerste twee jaar waren we met z’n tweeën. We keerden onszelf geen salaris uit. Maar nu kunnen we onze broek goed ophouden. We doen dingen die nieuw zijn op wereldschaal en het lijkt of we over een drempel heen zijn. Mijnbouwbedrijven van over de hele wereld bellen ons nu. Ook is het fijn dat financiers ons benaderen. Die hebben we mogelijk wel nodig als we grote productiefaciliteiten gaan opzetten. Wij hebben contact met de gemeente. Het zou mooi zijn als ze iets voor ons kan betekenen op het vlak van met name huisvesting.”

Naar Delft verhuisd

Na de start in Noordwijk verhuisde het groeiende bedrijf naar het kabeldistrict aan de Delftse Schieweg. “Eigenlijk zijn we hier terecht gekomen door de medewerkers die we in dienst hebben. Die komen uit Delft en omstreken of zijn daar gaan wonen. Ook onze derde aandeelhouder, softwareontwikkelaar S&T, zit in Delft.”

Delft ligt handig

Dat de stad in de Randstad ligt, tussen twee grote steden, beschouwt Maas als een voordeel. “We zijn lid van Delft Technet om zo te netwerken en mensen te ontmoeten. Dat heeft al tot succesvolle verbindingen geleid, bijvoorbeeld met Demcon, ontwikkelaar van hightech systemen en HedoN, elektronica-ontwikkelaar.”

Veel toepassingen

Met de producten van SPECTRAL zijn veel toepassingen mogelijk. Zo doet het bedrijf al metingen aan staal voor twee grote staalfabrieken in Europa. Daarnaast zijn er mogelijkheden voor bijvoorbeeld CO2-opslag. “Met onze sensor kun je bij CO2-opslagvelden aantonen dat koolstof is opgeslagen in de bodem,” vertelt Maas. Ook kan deze sensortechnologie in de glastuinbouw op elk moment de samenstelling van vloeistoffen meten.

Wens om te recyclen

Op dit moment richten de 16 medewerkers zich naast mijnbouw vooral op oplossingen voor recycling. “Recycling wordt wel de secundaire mijnbouw genoemd, want elk materiaal is ooit uit de grond gekomen. De wens om te recyclen wordt steeds sterker en elk land heeft er mee te maken. Onze oplossing is bedoeld voor grote bedrijven, zoals de 11 installaties voor het verbranden van huisvuil in Nederland. Daar blijft na verbranding bodem-as over. Onze slimme sensoren laten zien hoeveel waardevolle metalen daar nog in zitten. Zo is bekend dat er bij vuilverbranders tientallen kilo’s goud in de bergen afval zit. Wij helpen ze met die informatie. Hoe je dat goud eruit krijgt is weer een ander verhaal!”